Физикадан аудандық олимпиада, 10 сынып, теориялық тур, 2018-2019 оқу жылы

Есеп №1. Массасы

$m$ объект радиусы

$R$ қозғалмайтын әткеншектің солтүстік шетінде тыныштықта тұр. Әткеншек

$\beta$ бұрыштық үдеумен сағат тілінің бағыты бойынша (жоғарыдан қарағанда) айнала бастайды. Объект пен әткеншек бетінің арасындағы тыныштық үйкелісінің коэффициенті

${{\mu }_{s}}$ -ке тең.
а) Әткеншекті іске қосқаннан бастап уақыттың қандай

${{t}_{0}}$ мезетінде объект оған қатысты сырғи бастайды?
б) Объект әткеншек бетімен сырғи бастаған мезетте, оның

$\vartheta$ жылдамдығының шамасы үшін теңдікті табыңыз.
в)

${{\mu }_{s}}=0,5,$

$\beta =0,2$ с

$^{-2},$

$R=4$ м деп ескереміз. Объект сырғи бастаған мезетте, сағат тілімен солтүстіктен бастап өлшенетін объект жылдамдығы қандай

$\alpha$ бұрышпен бағытталған және оның сандық мәні неге тең? Еркін түсу үдеуі

$g=9,8$ м/с

$^{2}$ . (5 ұпай)
комментарий/решение(1)

Есеп №2. Бір шеті жабылған цилиндрлік құбырдың қозғалмайтын поршенінің астында 2 моль ауа бар. Алдымен, құбырдағы ауа қысымы бір атмосфераға тең, көлемі

${{V}_{0}}$ , және температурасы

${{T}_{0}}=298$ К. Ауамен келесі процесстерді іске асырады.
А-процесі: цилиндрдағы ауа

${{V}_{0}}/4$ көлемге дейін тұрақты температурада сығылады.
Б-процесі: ауаға адиабаттық түрде

$V=15$ л көлемге дейін ұлғаюға мүмкіндік береді.
В-процесі: ауаға тұрақты температурада бастапқы

${{V}_{0}}$ көлемге дейін кеңеюге мүмкіндік бере отырып, поршеньді көтереді.
Г-процесі: бекітілген көлемде ауаны бастапқы

${{T}_{0}}$ температураға дейін жеткізеді.
Ауаны екіатомды идеал газ деп есептеңіз, және де 1 атм

$=1,01\cdot {{10}^{5}}$ Па. Универсал газ тұрақтысының мәні

$R=8,31$ Дж/(моль

$\cdot$ К).
а) Жалпы процестің

$P-V$ диаграммасын салыңыз.
    б) А-процесі кезінде газ үстінен қандай жұмыс атқарылады?
    в) В -процесінің соңында ауа температурасы қандай?
    г) Жалпы дөңгелек (айналу) процес үшін газ қысымының

${{p}_{\min }}$ минимал мәні неге тең? (5 ұпай)
комментарий/решение(1)

Есеп №3. Суретте келтірілген электрлік сызбада, бастапқы мезетте кілт ажыратылған. Егер кілтті тұйықтайтын болсақ, онда кілт арқылы қандай заряд өтетіндігін табыңыз. Конденсаторлар сыйымдылықтары

$C_1$ және

$C_2$ , кедергілері

$R_1$ және

$R_2$ , сондай-ақ кернеу көзінің

$U$ кернеуін белгілі деп есептеңіз. Кернеу көзінің ішкі кедергісі нольге тең. (5 ұпай)

комментарий/решение(1)

Есеп №4. Диаметрі

$D=2$ см жұқа жинағыш линзаның фокустық арақашықтығы

${{F}_{1}}=10$ см. Оның оптикалық өсінің бойымен диаметрі

$d=1$ см дөңгелек тесік бұрғылап теседі де оған фокустық арақашықтығы

${{F}_{2}}=20$ см шашыратқыш линза қояды. Линзалардың бас оптикалық өсінде, олардан

$L=20$ см. қашықтықта нүктелік жарық көзі орналасқан, ал линзалардың ар жағында Э экран орын ауыстыра алады. Экрандағы жарық дағының

${{D}_{\min }}$ минималды өлшемін анықтаңыз. (5 ұпай)
комментарий/решение(2)